1. فضلویه حسویه :
شبانکارگان از زمانی که فردی به نام " فضلویه " در میان آنها صاحب قدرت شد (448ه.ق)در عرصه سیاسی منطقه بطور علنی ظاهر شدند.
منابع تاریخی در این زمان به معرفی دو نفر به نامهای " محمد بن یحیی " جد " حسویه شبانکاره ای " و برادرش " نمرود بن یحیی " جد " ابراهیم بن ممانی شبانکاره ای " می پردازد. ابتدا محمد بن یحیی به قدرت میرسد، بطوری که در عصر او مراسم سلاطین کهن را در دربار وی اجرا می کردند. پس از او حسویه شبانکاره ای بر شرق فارس حکم می راند.
گروهی دیگر از طایفه شبانکارگان " مانیان " بودند که فضلویه از آنان بود و پدرش ریاست مانیان را به عهده داشت.
نام پدر فضلویه " علی بن الحسن " بود .
نظام الدین فضل ا... بن علی بن حسن بن ایوب شبانکاره ای معروف به فضلویه حسویه یا حسنویه ، اولین امیر بزرگ شبانکاره بود که از طرف سلاجقه به عنوان والی بر شرق فارس به حکومت رسید .(464-448 ه.ق ) در زمان وی مرکز حکومت شبانکارگان در " دارکان " یا " زرکان " در جنوب قلعه ایج قرار داشت. قبل از هجوم مغولان همزمان با حکومت امرای شبانکاره سلاجقه و خوارزمشاهیان بر ایران فرمان می راندند .
آلب ارسلان سلجوقی در سال 455 ه. ق فارس را گرفته و بسیاری از شبانکارگان را از دم تیغ گذرانده بود. علت این کار آن بود که فضلویه ، ابومنصور فولاد ستون آخرین پادشاه دیلمی فارس را که حاکم شیراز بود دستگیر و در قلعه ای محبوس کرد و پس از مرگ ابومنصور ، فضلویه بر تمام فارس مسلط شد . پس آلب ارسلان " ملک قارود "را از طرف عراق به سوی فارس فرستاد . فضلویه که قدرت نبرد با سپاه قارود را نداشت به آلب ارسلان" التجا "* کرد و فارس را از او به ضمانت گرفت ، اما بعد از مدتی دوباره بر آلب ارسلان طغیان کرد . بار دیگر آلب ارسلان به شبانکاره لشکر کشی کرد و فضلویه را شکست داد و نهایتا در قلعه ی استخر به قتل رسید . با قتل فضلویه کل فارس به قلمرو آلب ارسلان ملحق گردید .
قابل توجه است بدانیم سلاجقه ، شبانکارگان را مردمانی آشنا با فرهنگ حکومت و سیاست و آگاه بر رسومات پادشاهی و اصیل می دانستند ؛ چنانکه نظام الملک وزیر ملکشاه سلجوقی در سیاستنامه اش به سلطان توصیه می کند که گروهی از شبانکارگان را به امور درباری وارد کند زیرا آنها انسانهایی نیکو و اصیل هستند .
رسم التجاء در عصر سلاجقه بدینگونه بود که صاحبان املاک شخصی و خرده مالکان برای حفظ زمینها و املاکشان از تصاحب ارتشیان یا سپاه دولت ، آنرا تحت حمایت یکی از زمین داران بزرگ قرار می دادند و در قبال آن سالانه مقداری از محصولشان را به وی واگذار می کردند .
مطالب فوق قسمتی از کتاب " جغرافیای تاریخی استهبان ، کیانی" بود که برگرفته از منابع زیر می باشد :
فارسنامه ابن بلخی
زرکوب شیرازی ، شیرازنامه
نجم الدین راوندی، راحله الصدور آیه السرور
[خواجه نظام الملک ، سیاست نامه
نظرات شما عزیزان: